prof. dr hab. Ewa Kołodziejek

Kilka słów o sobie

Witam Państwa na swojej stronie.

Jestem profesorką nauk humanistycznych, pracuję w Instytucie Językoznawstwa Uniwersytetu Szczecińskiego.

Prowadzę wykłady i konwersatoria z lingwistyki kulturowej, kultury języka polskiego, ortografii i interpunkcji, poprawnej polszczyzny w praktyce.

Jestem autorką trzech monografii naukowych:

Gwara środowiskowa marynarzy na tle subkultury marynarskiej (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 1994)
Człowiek i świat w języku subkultur (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2005, wyd. II zmienione 2015)
Nowe, nowsze, najnowsze. O zmianach we współczesnej polszczyźnie (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2019)

i współautorką monografii:

Młode słowa (obraz świata, kreacje, konteksty), (współaut: Bartek Chaciński, Marek Łaziński, Anna Wileczek), Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 2023

Jestem wiceprzewodniczącą Rady Języka Polskiego, przewodniczącą Zespołu Retoryki i Komunikacji Publicznej RJP, członkinią Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, Komisji Socjolingwistyki przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów, przewodniczącą szczecińskiego oddziału Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego.

Istotnym obszarem mojej aktywności zawodowej jest popularyzacja wiedzy i edukacja językowa Polaków. Jako pełnomocniczka Rektora Uniwersytetu Szczecińskiego ds. prostego języka i współautorka standardu prostego języka https://usz.edu.pl/prosty-jezyk-na-us/ prowadzę szkolenia z upraszczania tekstów specjalistycznych i urzędowych.

Prowadzę też warsztaty z poprawnej polszczyzny dla różnych grup zawodowych.

Jestem autorką felietonów prasowych z cyklu Językowa corrida zamieszczanych od 1991 r. w magazynie "Kuriera Szczecińskiego". Za działalność edukacyjną zostałam wyróżniona tytułem Szczecinianka Roku 2015.

Wymiernym efektem działalności popularyzatorskiej są zbiory felietonów poświęconych poprawnej polszczyźnie:

Językowa corrida. Jak mówić i pisać poprawnie. Poradnik dla całej rodziny (Szczecin 1995)
Językowa corrida 2, czyli walki z bykami ciąg dalszy (Szczecin 1999)
Licz się ze słowami... Językowa corrida 3 (Szczecin 2003)
Walczymy z bykami. Poradnik językowy PWN (Warszawa 2010, wydanie II zmienione 2023)
Potyczki z polszczyzną. Poradnik językowy PWN (Warszawa 2019)

W Instytucie Językoznawstwa Uniwersytetu Szczecińskiego prowadzę internetową poradnię językową - poradnia.jezykowa@usz.edu.pl. Świadectwem wieloletniej działalności poradni jest współautorska publikacja (z Marią Kabatą i Rafałem Sidorowiczem):

E-porady językowe (Wydawnictwo Naukowe US, Szczecin 2009)

1 stycznia 2025 r. objęłam kierownictwo poradni językowej PWN, którą prowadzę wraz z Rafałem Sidorowiczem https://sjp.pwn.pl/poradnia.

Od ponad 30 lat opiekuję się studenckim naukowym Kołem Młodych Językoznawców. Jego członkinie i członkowie rejestrują przeobrażenia współczesnej polszczyzny, zbierają nowe słownictwo, piszą referaty wygłaszane na ogólnopolskich konferencjach studenckich, uczestniczą w obozach naukowych w różnych regionach Polski.
Pod moją redakcją ukazało się sześć Zeszytów Studenckich Prac Naukowych Koła Młodych Językoznawców.
Osiągnięciem Koła jest pierwsze na szczecińskiej polonistyce językoznawcze czasopismo studenckie "Wyjątek".

Z myślą o swoich studentach napisałam podręcznik:

Poprawna polszczyzna w praktyce. Poradnik dla tych, którzy chcą dobrze mówić i pisać po polsku (Szczecin 1998, wyd. II poprawione 2002).

Doświadczenie zdobyte w wieloletniej działalności edukacyjnej, poradniczej i dydaktycznej wykorzystuję w praktyce, sporządzając różnego typu opinie i ekspertyzy językowe.

Ostatnie publikacje

Monografia

Praca czworga autorów jest próbą analizy ogromnej bazy danych zgromadzonej w latach 2016–2022 (zestawianie danych i analizy statystyczne wykonała Katarzyna Janus-Kwiatkowska), z myślą o wnioskach natury ogólnej. Książka bynajmniej nie pretenduje do całościowego opisu języka i kultury współczesnej młodzieży.

zobacz więcej

Poradnik językowy

W poradniku tym chcieliśmy uzmysłowić naszym odbiorcom, że język, którego używamy, tworzy świat, w jakim żyjemy, że patrzymy na rzeczywistość przez pryzmat słów, że wszystko, co wokół nas, jest opisane, nazwane.

zobacz więcej

Językowa corrida

Jak mówić i pisać poprawnie. Poradnik dla całej rodziny

Prosto i kropka!

Szanowni Państwo, dzieje się! W urzędach, bankach, firmach ubezpieczeniowych i innych instytucjach trwa era prostego języka! Prosto i kropka! To ogólnopolskie i ogólnoeuropejskie przedsięwzięcie, w którym chodzi o to, żeby urzędy komunikowały się z nami prostym językiem. Chodzi o to, żeby urzędnik, tworząc jakiś dokument: regulamin, statut czy umowę, pisał do „normalnego” człowieka. Takiego, który posługuje się polszczyzną ogólną, nie zna specjalistycznych pojęć i nie lubi czytać tasiemcowych tekstów. Chodzi też (a może przede wszystkim) o to, żeby odbiorca takiego tekstu wiedział, co ma robić, co mu przysługuje, a co grozi, jeśli się do jakiegoś stanu rzeczy nie dostosuje.

Weźmy proste przykłady. Jeśli ktoś nie spłaca swojego długu, to dostaje upomnienie od banku, które brzmi na przykład tak: W przypadku nieuregulowania zadłużenia wraz z należnymi odsetkami ustawowymi sprawę dochodzenia naszej wierzytelności skierujemy na drogę postępowania sądowego, co narazi Państwa na poniesienie dodatkowych kosztów związanych z tym postępowaniem. Powiedzmy wprost: to jest beton, nie zdanie. Brak w nim powietrza, brak w nim ruchu, jest w nim tylko jeden czasownik: skierujemy, który nie udźwignie tego muru zbudowanego przez rzeczowniki nieuregulowanie, zadłużenie, dochodzenie, postępowanie, poniesienie. A gdyby napisać to tak, jak proponuje się w raporcie „Prosto po polsku – przyjazne upomnienia” sporządzonym przez językoznawców z Pracowni Prostej Polszczyzny: Pismo, które trzyma Pan w ręku, jest ostatecznym wezwaniem do zapłaty. Możemy wypowiedzieć Panu umowę. W konsekwencji będzie Pan miał obowiązek spłaty całego zadłużenia. W odzyskaniu długu może nam pomóc komornik lub sąd. Zgodnie z prawem to Pan poniesie koszty ich pracy. Takie upomnienie zrozumie każdy, bo są w nim osobowe formy czasowników: trzyma, możemy, będzie, poniesie, jest ruch, jest działanie. Jest też pięć kropek kończących pięć krótkich zdań, a nie jedna kropka na końcu zdania rozciągniętego do granic naszej wytrzymałości.